Trang

20 thg 6, 2010

cuộc chiến thành Troy có thật ko

Truyền thuyết về cuộc chiến thành Troy bắt đầu như một câu chuyện kình địch giữa ba phụ nữ xinh đẹp: Hera, vợ thần Zeus, cùng hai cô con gái Aphrodite và Athens. Sự ganh tỵ của họ bùng nổ trong ngày cưới của vị vua Peleus.Eris, nữ thần bất hòa, mang đến lễ cưới một quả táo vàng mà nữ thần thông báo đó là món quà dành cho “phụ nữ đẹp nhất” có mặt trong buổi lễ.

Các nữ thần Hera, Aphrodite và Athens tất cả ai cũng cho rằng mình là người đẹp nhất và muốn nhận quả táo. Eris không hề ngây thơ khi đề nghị Zeus ra quyết định phụ nữ nào trong gia đình ông là người xứng đáng nhất. Zeus khôn ngoan từ chối và chuyển nhiệm vụ khó khăn sang Paris, con trai của Priam, vua thành Troy.

Hera hứa sẽ tặng Paris quyền lực không tưởng nếu như chọn bà, Athens đề nghị tặng ông chiến thắng vinh quang trên chiến trường, Aphrodite hứa hẹn ông sẽ được người phụ nữ đẹp nhất trên trái đất yêu thương. Từ bỏ sự lôi cuốn của quyền lực chính trị và vinh quang quân sự, Paris đem táo vàng tặng Aphrodite, một quyết định lưu danh muôn thuở truyền tụng nhau qua nhiều thế kỷ với tên gọi “Phán quyết Paris".

Vào lúc ấy, người phụ nữ đẹp nhất trên trái đất chính là Helen, con gái của Zeus và Leda. Thật không may, Helen đã lập gia thất với Menelaus, vua Sparta. Sợ rằng sắc đẹp của nàng sẽ tạo ra cuộc chiến khốc liệt với những người khác, người cha dượng của Helen tên Tyndareus nhờ những người cai trị và chiến binh Hy Lạp khác đến bảo vệ cuộc hôn nhân của Helen với Menelaus.

Trở về thành Troy, Paris tự mình nghĩ ra một kế để được phân công làm chức đại sứ của thành Troy đến Sparta. Khi đến nơi, Aphrodite dùng pháp thuật của mình để khiến cho Helen phải lòng Paris. Sau đó cả hai tình nhân bỏ trốn khỏi thành Troy, cùng với một phần tài sản của Menelaus. Vì thế sự kiện này khởi đầu cho một cuộc chiến kéo dài cả thập kỷ do người Hy Lạp phát động. Họ phái “một nghìn tàu chiến” đến bao vây thành Troy trong cố gắng đoạt lại vợ và của cải của vua Sparta.

Cuộc chiến thành Troy: truyền thuyết, lịch sử hay cả hai?

Câu chuyện Cuộc chiến thành Troy do Homer ghi lại trong trường ca Iliad có từ khoảng năm 750 tr.CN. Tiếp đến là giới sử gia Hy Lạp, nhất là Herodotus và Thucydides, đều nhất trí với chuyện kể của Homer và cho rằng thành Troy là một thành phố có thực, như sự mô tả trong Iliad, nằm gần Hellespont (eo biển hẹp ngày nay gọi là Dardanelles), và cuộc chiến thành Troy với người Hy Lạp, liên minh dưới thời vua Agamemnon xứ Mycenaea là một thực tế lịch sử.

Học giả và tác gia hiện đại tỏ ra hoài nghi, xét cho cùng không hề có chứng cứ lịch sử xác minh câu chuyện của Homer hay thậm chí khẳng định sự tồn tại của thành Troy. Tuy nhiên, chủ đề chung trong trường ca Iliad nói về một chiến dịch kéo dài đến tận vùng Tây á (khoảng 1250 tr.CN theo tài liệu của Herodotus) bằng một lực lượng Hy Lạp liên minh - có lẽ vì các nguồn tài nguyên thiên nhiên và nô lệ - là thuyết phục.

Bối cảnh Thời kỳ đồ đồng của trường ca Iliad

Mặc dù thế giới Địa Trung Hải thế kỷ 13 tr.CN rất xa cách với thời Homer sống, nhưng trường ca Iliad bao gồm nhiều mô cụ thể mà ngày nay chúng ta hiểu hoàn toàn chính xác. Chẳng hạn Quyển Nhì của trường ca, có bảng liệt kê, và thậm chí là mô tả từng phần về 164 thành phố được cho là cử các đạo quân vũ trang để hỗ trợ cuộc chiến bao vây thành Troy. Nhiều địa điểm Homer liệt kê rất nổi tiếng khi ông còn sống, nhưng Michael Wood nêu rõ trong quyển In Search of the Trojan War, cũng có một số địa danh đã bị bãi bỏ vào thời của Homer, và ngay cả những nhà địa lý Hy Lạp cũng không biết. Nghiên cứu hiện đại về khảo cổ và lịch sử chứng minh rằng những nơi này là có thật, Homer đã xác định và mô tả thật chính xác.

Troy có phải là một địa danh có thực? Chứng cứ khảo cổ

Giới khảo cổ và sử gia từ lâu đã nghiên cứu miền Nam Dardanelles trong vùng có tên gọi lịch sử là Troad (dựa theo giả định có dạo do thành Troy cổ đại cai quản) vì các di chỉ đổ nát của thành phố này. Hầu hết đều tập trung vào gò đất ở Hisarlik, với địa điểm nói chung tương đồng với thành Troy theo Homer mô tả về mặt địa lý. Cùng nhiều chi tiết mà Homer cung cấp về diện mạo của thành Troy đều hợp lý - mặc dù không có nghĩa là hoàn hảo hay đặc biệt - phù hợp với những gì mà nghiên cứu khảo cổ khai quật tại di chỉ này.

Heinrich Schliemann có nhiều công sức nhất trong việc tìm kiếm thành Troy. Ông khai quật ở Hisalik trong một loạt chiến dịch khai quật từ 1870 đến 1890, khám phá thêm nhiều thành phố nằm chồng lên nhau trong gò đất và phân biệt chín lớp cư trú chính (gọi là I-IX). Nhiều cuộc khai quật sau này ở Hisarlik trong nhiều năm của các nhà khảo cổ như Carl Blegen, và gần đây hơn Manfred Korfmann đã nhận dạng thêm nhiều lớp phụ. Mặc dù Schliemann hay người khác không tìm thấy chứng cứ - chứng minh đây là vị trí của thành Troy của Homer, nhưng thật ra chứng cứ khảo cổ ở Hisarlik phù hợp với một số chi tiết mô tả của Homer về thời gian và địa điểm.

Mô tả của Homer về thành Troy trong Iliad như một thành phố lớn có “tháp canh đẹp” và “cổng cao ngất” có vẻ phù hợp.

Cụ thể hơn, Homer đề cập đến tường thành vốn là một công trình phòng thủ thiết kế rất đẹp, nhưng xây dựng sơ sài dọc theo sườn phía tây. Tường bao quanh thành Troy VI dày hơn 4m, khi nằm vào vị trí phải cao hơn 9m, theo cạnh phía tây. Homer cũng đề cập đến một tháp canh lớn nằm ngay cổng chính của thành phố, các nhà khảo cổ xác nhận có một cổng bề thế bên hông lối vào chính của Troy VI.

Cư dân thành Hisarlik/Troy rõ ràng có mối quan hệ với người Mycenaea: các đồ tạo tác trong Thời kỳ đồ đồng từ Hy Lạp - nhất là đồ gốm Mycenaea - được tìm thấy ở di chỉ. Đồ vật đặc biệt do Schliemann khám phá cũng biểu thị sự hiện diện của một hoàng gia quyền uy - cũng như Homer suy nghĩ. “Kho báu vua Priam” gồm nhiều vòng, xuyến vàng và hai vương miện bằng vàng rất đẹp mắt, một trong số hai vương miện này còn gọi là “Nữ trang của Helen”. Bức ảnh chụp vợ của Schiemann tên Sophie đeo nữ trang trở thành một biểu tượng của cái tôi quá lớn và hám danh của Schliemann. Gần đây hơn, người ta xác định niên đại thực sự của Troy II (thành phố thứ hai trong chuỗi chín lớp), vì thế có niên đại khoảng 1.000 năm trước khi xảy ra cuộc chiến thành Troy. Chính kho báu cũng biến mất khó hiểu vào cuối Thế chiến II, nhưng sau đó phát hiện ở Moscow vào những năm 1990.

(Theo 70 bí ẩn lớn của thế giới cổ đại)

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét